Coöperaties hebben een collectief doel met een zakelijke basis. De leden, bijvoorbeeld ondernemers, consumenten en overheden, bundelen hun krachten in de coöperatie om hun individuele doelen te bereiken. Het uiteindelijke doel van een coöperatie is waardecreatie voor de leden.
Een coöperatie is geen gewoon bedrijf. Het is een vereniging mét een bedrijf. De activiteiten van dat bedrijf voorzien in ‘bepaalde stoffelijke behoeften’ van de leden. Welke dat zijn, dat is vastgelegd in de statuten van de coöperatie. In het algemeen gaat het om bedrijfsmatige activiteiten die de leden niet, niet renderend genoeg of niet goedkoop genoeg zelf kunnen uitvoeren. Door deze activiteiten bij de coöperatie te leggen worden schaalvoordelen gerealiseerd waardoor de leden economisch voordeel genieten of worden ontzorgd in hun eigen activiteiten en daarmee kosten besparen. Bijvoorbeeld bij de inkoop van productiemiddelen of bedrijfsbenodigdheden, bij het transport en de verwerking van halffabricaten tot eindproducten en de vermarkting en afzet hiervan. Maar het kan bijvoorbeeld ook gaan om zelfstandige ondernemers die bij bepaalde opdrachten onder één naam hun diensten aanbieden of die bepaalde werkzaamheden uitbesteden aan hun gezamenlijke coöperatieve onderneming.De gewone bedrijfskundige wetten gelden ook voor het voeren van een bedrijf binnen een vereniging.
Winst als middel
Anders dan bij andere ondernemingsvormen gaat het bij een coöperatie nooit om het genereren van zo veel mogelijk winst. Het gaat een coöperatie primair om het voorzien in stoffelijke belangen van de leden. Dát staat voorop. Altijd. De leden bepalen op democratische wijze wat de coöperatie voor ze moet doen om deze meerwaarde te realiseren. Zij sluiten ook een overeenkomst met de coöperatie over het leveren aan of kopen van producten of diensten van de coöperatie. Het coöperatieve bedrijf moet economische continuïteit hebben, en dus winstgevend zijn. Winst maken is daarmee voor coöperaties een middel, geen doel.