Informatie

Het economische deel van het maatschappelijk leven kan op diverse wijzen gestalte krijgen. Eén ervan is de coöperatieve organisatie. Een vorm van gezamenlijke bedrijfsvoering, vaak als verlengstuk van de eigen onderneming van de coöpererende leden. Er zijn ook coöperaties van particuliere leden. Vaak behartigen deze praktische belangen van consumenten. Maar we zien ook een toenemende belangstelling voor de coöperatie bij partijen die zich bezighouden met digitale platformen, netwerken en blockchain: partijen die hier waarde creëren zijn op zoek naar meer democratische zeggenschap. In alle gevallen gaat het om een vereniging met een bedrijf. En in…

De Coöperatie Code bestaat uit twee onderdelen: Principes en Voorschriften. De Principes zijn kenmerkend voor de coöperatieve rechtsvorm. Zij hebben betrekking op collectief ondernemerschap (de coöperatie voert een bedrijf), collectiviteit en wederkerigheid (de leden werken onderling en met de coöperatie samen hetgeen tot toegevoegde waarde leidt) en ledenbetrokkenheid. De Principes worden nader geconcretiseerd in een beperkt aantal Voorschriften. Deze Voorschriften bevatten gedragsregels of nadere bepalingen die een concretere toepassing van het Principe beschrijven. Het implementeren hiervan in de coöperatie zal de werking van en samenwerking binnen de coöperatie bevorderen.  1. Coöperatief ondernemerschap Principes 1. De…

Om coöperaties te ondersteunen en te faciliteren bij het implementeren van de Principes en Voorschriften, bij de keuze voor een bepaald model en bij de verdere inrichting van de structuur van de coöperatie, zijn diverse toepassingen en uitwerkingen verzameld. Deze Uitwerkingen maken als zodanig geen onderdeel uit van de Coöperatie Code. De Uitwerkingen zijn bedoeld als leidraad, het al dan niet toepassen van de Uitwerkingen staat ter beoordeling van iedere coöperatie. De Uitwerkingen zijn bedoeld ter inspiratie, als handvatten, als good practices, ter ondersteuning van de coöperatie. De uitwerkingen van de Coöperatie Code 2019 zijn opgenomen…

Deze Code is aanvullend op de wet. Daar waar de wetgever reeds heeft voorzien in een dwingende regeling, wordt deze regeling niet (nogmaals) opgenomen in deze Code. Hiermee blijft de Code compact. Gezien de diversiteit aan coöperaties is het goed denkbaar dat de coöperatie een andere code (Governance Code Zorg 2017, Corporate Governance Code, etc) verplicht moet naleven. Hoewel nadrukkelijk getracht is de in deze Code opgenomen Principes en Voorschriften breed en algemeen toepasbaar te maken, kan de situatie zich voordoen dat er sprake is van strijdigheid tussen bepalingen van de Coöperatie Code 2019 enerzijds…

De coöperatie mag winst maken, maar dit is niet een doel op zich. De coöperatie bestaat in het belang van haar leden. De coöperatie moet voor haar leden van economisch voordeel zijn. De leden hebben een zakelijke overeenkomst met de coöperatie. Het is mogelijk dat de coöperatie hierbij marktconforme prijzen berekent. Als de coöperatie hierdoor winst zou maken, mag deze winst aan haar leden worden uitgekeerd. Door het ontbreken van een eigen winstoogmerk is de coöperatie in principe aangewezen op financiering door haar leden.  Voor deze financiering zijn in hoofdlijnen 3 modellen denkbaar: Model 1:…

Vennootschapsbelasting (Vpb) Een coöperatie betaalt vennootschapsbelasting (Vpb) over de winst. De coöperatie mag de winst die zij heeft uitgekeerd aan haar leden-natuurlijke personen (in gewoon Nederlands: eenmanszaken, VOF) in principe aftrekken van haar eigen winst, en betaalt hier dan dus geen Vpb over. Dit noemen we “verlengstukwinst”, en het voorkomt een dubbele heffing. De leden-natuurlijke personen betalen zelf gewoon belasting (IB) over de door hen ontvangen winst. De wet geeft aan welk deel van de winst van de coöperatie kan gelden als verlengstukwinst. Dit deel (percentage) wordt bepaald door de kosten van de prestaties van…

NCR richt zich op diverse actuele thema's binnen het coöperatief ondernemen. Enkele jaren stond een thema centraal. In 2018 was dit Generation Xchange, over het verbinden van verschillende generaties binnen de coöperatie. In 2019 was dit De Coöperatieve Dialoog. Alle informatie en opgedane kennis wordt op dit platform gedeeld in dossiers.  

Als je bedrijfsmatig met anderen wilt gaan samenwerken, kun je uit meerdere rechtsvormen kiezen, zoals de BV, de VOF, de stichting of de coöperatie. Welke vorm voor jou het meest geschikt is, hangt af van diverse factoren. Het onderscheid zit vooral in de mate van aansprakelijkheid, de flexibiliteit, en het fiscale gevolgen.  Hieronder treft u een overzicht van enkele verschillende rechtsvormen die mogelijk zijn in Nederland. Het overzicht bevat een korte omschrijving en een korte uitleg over de fiscaliteit en aansprakelijkheid die met deze rechtsvorm gepaard gaan. Wilt u weten of de coöperatie de juiste…

Het is belangrijk voor coöperaties om direct vanaf de start de juiste inrichtingskeuzes te maken. NCR helpt startende coöperaties met deze keuzes door zoveel mogelijk relevante onderwerpen al vooraf te bespreken zodat een vliegende start gemaakt kan worden. De resultaten worden in de statuten en reglementen verwoord en kunnen zodoende bij de notariële oprichting gebruikt worden. Met deze nieuwe activiteiten is NCR niet alleen het platform en kenniscentrum voor bestaande coöperaties, maar ook voor nieuwe en startende coöperaties.  NCR biedt naast de informatie op deze website ook begeleiding bij de keuze voor (en de oprichting…

Waar je vroeger je producten afnam omdat je sowieso de beste prijs kreeg of omdat je vond dat het zo hoorde; en waar je vroeger het vanzelfsprekend vond dat je naar de ledenvergadering ging of een bestuursfunctie accepteerde, zie je nu meer verschillende motivaties onder de leden. Ook hun belangen lijken diverser. Wat betekent dat voor de coöperatieve onderneming? En vooral: hoe ga je er mee om? Vragen verschillende leden nu een verschillende aanpak? Wat is die aanpak? Hoe organiseer je die? Dit zijn enkele vragen die aan de orde dienen te komen bij het…

 Organisaties willen succesvol zijn. Voor coöperaties betekent dat met bevlogen en betrokken leden iets moois neerzetten. Naarmate coöperaties succesvoller zijn en groeien, is de kans groter dat ledenbetrokkenheid afneemt. Ook de tijdgeest verandert. Het stimuleren van ledenbetrokkenheid vereist een nieuwe aanpak van coöperaties. Ledenbetrokkenheid is een breed begrip. Voor NCR heeft het vooral te maken met de bereidheid van leden om lid te blijven en de bereidheid om op de één of andere manier een bijdrage aan het functioneren van de coöperatie te leveren. Voelt het lid zich ‘betrokken’ in de rol die hij/zij heeft…

De coöperatie is een vereniging van leden die samen een onderneming drijven. Daarin verschilt de coöperatie van andere ondernemingen. Het idee is dat bestuurders voor hun werkzaamheden een bezoldiging ontvangen van de coöperatie, die wat betreft hoogte en structuur zodanig is dat gekwalificeerde bestuurders kunnen worden aangetrokken en behouden. Doorgaans stellen de leden de bezoldiging van de commissarissen en/of bestuurders vast. De bezoldiging van de functionarissen is hierbij is niet afhankelijk van de resultaten van de coöperatie. Wat is een eerlijke vergoeding voor bestuurders en toezichthouders van coöperaties? Vergoedingen moeten in verhouding zijn met de taken…

Zeggenschap door de leden vormt de hoeksteen van (goed) coöperatief ondernemen. Om de organisatie democratisch en transparant te besturen dient dit proces goed ingericht te zijn. Zeggenschap van leden geschiedt bij een coöperatie via het ledenorgaan. Dit kan de algemene ledenvergadering zijn, of deze zeggenschapsrol kan gemandateerd zijn aan een aantal leden die samen een ledenraad vormen. Sommige grotere coöperaties delen hun ledenraad op in districten (geografische opdeling) of afdelingen (sectorale opdeling). Vaak kent de ledenraad dan afvaardigingen vanuit deze deelorganen. 'Het hoogste orgaan' Er wordt wel gezegd dat de algemene ledenvergadering het “hoogste” orgaan is…

NCR geeft een korte vereenvoudigde beschrijving van de huidige 4 bestuursmodellen. Het accent ligt hier op de verhoudingen tussen bestuur en toezicht. In alle gevallen geldt dat de coöperatie zich kenmerkt door vier relaties met leden: zeggenschaps-, financierings-, transactie- en doelrelatie. Die dienen het uitgangspunt en het doel van de coöperatie te zijn en daarom goed verankerd te worden in de bevoegdheden van de AV of de Ledenraad.  Een coöperatie is een vereniging met een bedrijf. In de praktijk worden voor het besturen van de coöperatie verschillende bestuursmodellen gehanteerd. In hoofdlijnen zijn er vier modellen…

Coöperaties zijn er in allerlei soorten en maten. Groot of klein, internationaal of lokaal actief. Ze hebben allemaal gemeen dat de leden centraal staan. Welke groepen leden onderscheiden we? Een indeling in vier hoofdtypen coöperaties is internationaal gebruikelijk: coöperaties van ondernemers/producenten, consumenten/gebruikers, werknemers en ten slotte een combinatie van deze ledengroepen in de vorm van een multistakeholdercoöperatie. Deze vier groepen beschrijven we hier kort.  Ondernemerscoöperaties Ondernemers kunnen samen een coöperatie oprichten om bijvoorbeeld fruit te vermarkten, om bedrijfsbenodigdheden in te kopen of om het bedrijventerrein waarop zij gevestigd zijn te beheren. De activiteit van de…

Voor een soepel lopende coöperatie is het belangrijk dat duidelijk is wie waarover “gaat”. Dit noemen we de governance. Over welke onderwerpen mag het bestuur besluiten, en wanneer moet het bestuur de leden om goedkeuring vragen, of zelfs de algemene ledenvergadering zelf laten besluiten. De formele invulling van de governance legt u vast in statuten en reglementen. Los van deze formele bevoegdheidsverdeling kan het wenselijk zijn als bestuur, raad van commissarissen en/of leden in een vroeg stadium van de besluitvorming, bijvoorbeeld al in het stadium van de meningsvorming, bij elkaar te rade gaan.  Goede governance begint…

De coöperatie als ondernemingsvorm staat al een tijdje flink in de belangstelling. Er zijn in Nederland ongeveer 9.000 coöperaties ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en dat aantal is groeiende. De Nederlandse coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen hebben samen meer dan 30 miljoen lidmaatschappen. De gemiddelde inwoner van Nederland is dus bij minstens één coöperatie lid. Vaak is dat een coöperatieve zorgverzekeraar, in toenemende mate ook een ander coöperatief verband zoals een energiecoöperatie. Verder zijn in steeds meer economische sectoren coöperaties van ondernemers actief, en ook in het publieke domein wordt coöperatief samengewerkt. Coöperaties zijn overal, en zijn…

De grootste coöperaties in Nederland van dit moment zijn vooral actief in de land- en tuinbouw, de financiële dienstverlening en de verzekeringssector. Tegenwoordig is de coöperatie sterk in opkomst in andere sectoren zoals zorg, onderwijs, energieproductie, en publieke dienstverlening. Ook zelfstandige professionals zoeken samenwerking in coöperatief verband.  In opdracht van NCR is aan de hand van het Handelsregister van de Kamer van Koophandel onderzoek verricht naar het coöperatieve landschap in Nederland. Er is in beeld gebracht hoe de verdeling over sectoren in Nederland eruit ziet. Geconcludeerd wordt dat coöperaties in zeer veel verschillende sectoren actief zijn. Opvallend is…